نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید شیخی ¹
• محمد آرمند ²
• علیرضا عصاره ³

¹ دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران

² دانشیار برنامه‌ریزی درسی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و اسلامی دانشگاه‌ها (سمت). تهران، ایران

³ استاد برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه شهید رجایی. تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف طراحی و اعتباربخشی الگوی تدوین کتب درسی الکترونیکی در آموزش عالی انجام شد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، هم کاربردی و هم توسعه‏ای است. ازلحاظ نحوه گردآوری داده‏ها آمیخته اکتشافی (کیفی و کمی)، ازنظر ماهیت و نوع مطالعه در بخش کیفی داده بنیاد و در بخش کمی پیمایش مقطعی است. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل صاحب‌نظران و خبرگان حوزه برنامه درسی اعم از اساتید دانشگاه‌ها می‏باشند که با روش نمونه‌گیری هدفمند 20 نفر انتخاب شدند. انتخاب افراد تا مرحله اشباع ادامه داشت. ابزار گردآوری داده‏ها بررسی اسناد ملی و بین‌المللی مرتبط و همچنین مصاحبه اکتشافی نیمه ساختاریافته بود. درنهایت از روش داده‌بنیاد و کدگذاری برای طبقه‌بندی داده‏ها استفاده شد. در مورد اعتبار مطالعه علاوه بر مطالعه مبانی نظری از شیوه بررسی به‌وسیله اعضای پژوهش استفاده گردید. یافته‌ها بیانگر آن بود که مؤلفه‌های زیربنایی مناسب برنامه درسی کتب الکترونیکی شامل 19 مؤلفه روابط متوازن، ساختار رشد یافته، اثرات مخرب فراسیستم، مبانی پایه‌ای مؤثر، تعیین منابع موردنیاز، نیازسنجی مفهوم، عمقی‌نگری و همه‌جانبه نگری، تعیین نتایج معتبر، اجرای مؤثر، تنوع در روش، روش‌های اثربخش، ارزیابی صلاحیت طراح و مجری، هدفمند بودن، از بین بردن فاصله بخش‌های برنامه، ایجاد انگیزه مضاعف در نیروها، تصمیمات مدیریتی کارآمد و نگاه تخصصی مدیریت بودند؛ بنابراین کتب درسی الکترونیکی به‌عنوان یک مفهوم جدید در حوزه برنامه درسی می‌تواند نه به‌عنوان یک نظریه بلکه در حوزه آسیب‌شناسی نظریات و الگوهای به کار برده شده و نظریات و الگوهای که ازاین‌پس در حوزه برنامه درسی ارائه و اجرا می‌گردند مورداستفاده قرار گیرد. این مفهوم می‌تواند چارچوبی را برای اعتبارسنجی دیگر نظریات و الگوهای به کار برده شده در حوزه برنامه درسی (اعم از برنامه درسی به‌عنوان محتوا؛ با بهره‌مندی از یک یا دو بعد از ابعاد شناسایی‌شده در این پژوهش؛ و یا برنامه درسی به‌عنوان یک طرح کلی) ارائه دهد.

کلیدواژه‌ها

• آموزش عالی
• الگوی تدوین کتب درسی
• برنامه درسی
• کتب الکترونیکی

عنوان مقاله [English]

Designing and validating the model for compiling electronic textbooks in higher education

نویسندگان [English]

• saeed sheikhi ¹
• mohammad armand ²
• alireza assareh ³

¹ میدان خراسان خیابان خاوران،ایستگاه امیر سلیمانی،آموزش و پرورش منطقه ۱۵،ساختمان شماره ۲،طبقه دوم کارشناسی ابتدایی

² samat

³ Professor of Curriculum Planning, Shahid Rajaei University

چکیده [English]

The present research was conducted with the aim of designing and validating the model of compiling electronic textbooks in higher education. The current research is both practical and developmental in terms of its purpose. In terms of the method of data collection, it is mixed exploratory (qualitative and quantitative) and in terms of the nature and type of study, the qualitative part of the foundation data and the quantitative part is a cross-sectional survey. The statistical population of the research in the qualitative part includes experts and experts in the field of curriculum, including university professors, who were selected by a targeted sampling method of 20 people. The selection of people continued until the saturation stage. The data collection tool was the review of relevant national and international documents as well as a semi-structured exploratory interview. Finally, the database and coding method was used to classify the data. Regarding the validity of the study, in addition to the study of theoretical foundations, the research method was used by the research members. findings indicated that the appropriate basic components of the curriculum of electronic books include 19 components of balanced relationships, developed structure, destructive effects of the subsystem, effective fundamentals, determination of required resources, concept needs assessment, in-depth and comprehensive approach, determination of valid results, implementation effective, diversity in methods, effective methods, evaluation of the competence of the designer and executor, being purposeful, eliminating the gap between the parts of the program, creating double motivation in the forces, efficient management decisions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Higher education
• model of editing textbooks
• curriculum
• electronic books