نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاداسلامی واحداردبیل، اردبیل، ایران

2 دانشجو دکتری گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاداسلامی واحداردبیل، اردبیل، ایران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر و بازدارنده در استقرار رویکرد تفکر محوری در برنامه درسی ملی ایران است. این پژوهش کیفی با رویکرد نظریه زمینه‌ای می‌باشد و از ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر را معلمان مجرب حوزه آموزش‌وپرورش ابتدایی در استان‌های تهران، خوزستان، اردبیل و اصفهان تشکیل داده‌اند. 17 نفر از معلمان با روش نمونه گیری هدفمند بر اساس اصل اشباع به‌عنوان نمونه انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. نتایج حاصل طی سه مرحله کد گذاری باز (اولیه)، محوری و گزینشی (انتخابی) تهیه شد. کدهای باز شامل 26 مفهوم و کدهای محوری نیز شامل شش مقوله عمده مشتمل بر تجزیه‌وتحلیل مسائل زندگی، خداشناسی، خودشناسی، عوامل آموزشی، عوامل بازدارنده، شناخت طبیعت می‌باشد. بررسی‌ها نشان داد اگرچه متخصصان امر تلاش زیادی در خصوص جابجایی سیستم آموزشی داشته و قطعاً برای استقرار آن با مشکلات زیادی مواجه بوده‌اند، ولی متأسفانه برای اجرا موفق موانعی چون عدم اطلاع‌رسانی کافی ، شکاف بین اولیا و دانش آموزان، عدم پشتیبانی مالی و ... سد راه دیده می‌شوند. لذا با نظارت بیشتر برنامه ریزان بر اجرای برنامه درسی در بخش مدیریت، روش‌های آموزشی و دیگر عوامل آموزشی می‌توان عوامل بازدارنده را کم و عوامل مؤثر موجود را تقویت نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Factors Influencing the Thinking Approach in the National Iranian National Program

نویسندگان [English]

  • Tooran Soleinani 1
  • mohsen molapanah 2
  • mina ranjbari 2

1 Department.of educational sciences.ardebil branch islamic azad university.ardebil.iran

2 Azad University of Ardebil Branch

چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate the effective and inhibitory factors in establishing a thinking environment in Iran's national curriculum.This qualitative research is based on grounded theory approach and is used for semi-structured interviewing tool. The population of the present study is composed of experienced teachers in primary education in the provinces of Tehran, Khuzestan, Ardebil and Isfahan. 17 teachers were selected by sampling method based on saturation principle and interviewed.The results were obtained in three stages: open (primary), axial and selective (selective) coding. Open codes, including 26 core concepts and codes, also include six major categories, including the analysis of life issues, theology, self-knowledge, educational factors, deterrent factors, and cognition of nature. Studies have shown that although experts have been struggling to move the educational system and have certainly faced a lot of problems in establishing a thinking-based approach, unfortunately, successful implementation of the barriers, such as lack of adequate and timely information, the gap between parents and students, lack of financial support, Teachers' attitudes and parenting attitudes. Therefore, with more supervision of the planners on the implementation of curriculum in the management, educational methods and other educational factors, factors can reduce the deterrent factors and enhance existing factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Educational system
  • Thinking
  • National curriculum
  • Qualitative research
آقازاده، محرم. سنه، افسانه (1392)، تربیت بدنی در برنامه درسی ملی،رشد آموزش تربیت بدنی، دوره سیزدهم، شماره 3
ابوالمعالی، خدیجه(1391). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. تهران: انتشارات علم  .
اعتصامی، محمدمهدی (1395)، جایگاه تفکر در برنامه درسی ملی، رشد آموزش قران و معارف اسلامی، دوره بیست و نهم، شماره 1.
بهشتی. سعید (1381)، آیین خردپروری. پژوهشی در نظام تربیت عقلانی برمبنای سخنان امام علی (ع)، تهران، نشر دانش و اندیشه معاصر.
پور محمد. سمیه (۱۳۹۲)، نگرش معلمان در برابر تغییر، همایش ملی تغییر برنامه درسی دوره‌های تحصیلی آموزش‌وپرورش، بیرجند، دانشگاه بیرجند.
حسنی.محمد (1389)، نقد الگوی هدفگذاری سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، سال پنجم، شماره 18، ص 90.
حسنی مقدم. سیده شهربانو (۱۳۹۶)، بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی در پایه چهارم و پنجم ابتدایی از دیدگاه معلمان، دومین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش، محمود آباد، آموزش‌وپرورش شهرستان محمودآباد- دانشکده فنی و حرفه‌ای محمودآباد.
دهقانی. مرضیه ، صفدری. خسرو (۱۳۹۳)، میزان انطباق برنامه درسی ریاضی بر اساس الگوی هدفگذاری برنامه درسی ملی در دوره ابتدایی،  نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روان شناسی، مرودشت، شرکت اندیشه سازان مبتکر جوان.
رسول بهی، شیرین؛ خسروی، دیمن و بهادر، حمید(۱۳۹۵). بررسی تطبیقی نظام آموزشی ایران وترکیه، سومین کنفرانس جهانی روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی در آغاز هزاره سوم، شیراز، با همکاری مشترک موسسه آموزش عالی علامه خویی، دانشگاه زرقان-واحد پژوهش دانش پژوهان همایش آفرین
سلسبیلی. نادر (1395)، ارزیابی برنامه درسی ملی تدوین شده جمهوری اسلامی ایران بر اساس ملاک‌های برگرفته از دانش نظری حوزه مطالعات برنامه درسی، مطالعات برنامه درسی ،  دوره 11 شماره 73 ،65-98
شریفی. علیرضا (1392)، بررسی وضعیت برنامه ریزی درسی در سیستم آموزش و پرورش ابتدایی ایران، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 119، ص 84.
شعبانی. حسن ، مهر محمدی. محمود ( 1379 )، پرورش تفکر با استفاده از شیوه آموزش مساله محور. تهران، مدرسه، دوره 4، شماره 1 ص 115-134.
شیبانی فر. رضا (۱۳۹۷)، تحلیل ارزشیابی کیفی _ توصیفی در آموزش ابتدایی، ششمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی وروانشناسی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
شیحکی, محمدحسن، وحدت زاد، محمدعلی و لطفی، محمدمهدی (۱۳۹۴)، بررسی کیفیت خدمات آموزشی ازنظر اولیای مدارس در نظام دوره‌ای دوره‌ی ابتدایی شهر زاهدان با استفاده از مدل سروکوال،  ملایر،همایش ملی مدیریت و آموزش.
فاتحی. مریم (۱۳۹۶)، بررسی میزان آموزش پژوهش محور در مدارس هوشمند ابتدایی دوره اول از دیدگاه معلمان شهراصفهان، چهارمین کنفرانس بین المللی یافته‌های نوین علوم و تکنولوژی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.
فتحی. یحیی، فتحی. محمدرضا ، اسدی. سمیرا (۱۳۹۷)، نقش برنامه درسی زیباشناختی در روش‌های تدریس نوین دوره ابتدایی، اولین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی ایران، تهران
قاسمی فرد. قاسم، قاسمی فرد. احمد، ابراهیمی خارکشی. سارا، بابائی. فاطمه(1396). نقدو بررسی الگوی بارش فکری در فرایند یاددهی و یادگیری، مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی،دوره3، شماره4/1، بهار1396، ص 216-201
کرمی. زهرا (۱۳۹۴)، تغییر حافظه محوری به تفکر محوری درکودکان، دومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی، موسسه آموزش عالی مهر اروند، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.
کریمی. ناهید، مهرافزون. داریوش ، جعفری. علیرضا (1396)، بررسی تأثیر آموزش مهارتهای زندگی به روش قصه گویی بر مؤلفه‌های خلاقیت دانش آموزان ابتدایی، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، پاییز 1396، دوره 7، شماره 2، از صفحه 149 تا صفحه 166.
کول. ونیتا (1391)، برنامه آموزش‌وپرورش در دوره پیش از دبستان، ترجمه فرخنده مفیدی، چ 13، تهران، انتشارات سمت.
محبی امین. آمینه، زنده دل تولایی. فهیمه ، سلیمانی. فرزانه (۱۳۹۶)، دیدگاه معلمان دوره ابتدایی درمورد تغییر محتوای کتب درسی، کنفرانس بین المللی روانشناسی، مشاوره، تعلیم و تربیت، مشهد، موسسه آموزش عالی شاندیز.
محمدپور. احمد (1392)، روش تحقیق کیفی ضد روش) منطق و طرح در روششناسی کیفی(چاپ دوم، تهران، انتشارات جامعه شناسان.
محمودی. مریم، زهراکار. کیانوش ، شعبانی. حسن(1392)، اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر بهبود کیفیت زندگی دانشجویان، روانشناسی تحولی (روانشناسان ایران)،   دوره 10  شماره 37 از صفحه 71  تا صفحه 79
ملکی. حسن (۱۳۸۳)، برنامه‌ریزی درسی راهنمای عمل. تهران،انتشارات مدرسه.
مهدوی حاجی. طاهره، محمدخانی. شهرام ، حاتمی. محمد(1390)، بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر شادکامی، کیفیت زندگی و تنظیم هیجانی. مجله علوم رفتاری و اجتماعی، 30، 411-407.
هاشمی. سید احمد ، شفیعی. حسین(۱۳۹۷)، بررسی تأثیر آموزش‌های ضمن خدمت بر تحقق اهداف سازمانی در اداره‌ی آموزش‌وپرورش شهرستان جم، سومین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی و مطالعات اجتماعی ایران.
Andreas M. Riege (2003), Validity and reliability tests in case study research: a literature review with “hands-on applications for each research phase, Qualitative Market Research: An International Journal, Volume 6,Number 2 pp. 75-86, Griffith University,Nathan, Australia.
Lumby, C. (2001). Gotcha: Life in a tabloid world. St. Leonards, NSW: Allen andUnwin.
Oliva, P. F. (2005). Developing the Curriculum. Sixth ed. Boston, Ma: Pearson Education, Inc.
Yali, Sun, Tianrong, Yu, Jihong, Wang (2014).College students' innovative thinking ability training process and the observation result, Applied Mechanics and Materials Vols. 672-674 (2014) pp 2241-2244
Zais, R. S. (1976). Curriculum: Principles and foundations. New York: Crowell.